Financiële begroting

In de financiële begroting wordt ingegaan op de exploitatie en de balans. Dit met als doel het inzicht in de gemeentelijke financiën te vergroten. Wat betreft de exploitatie wordt daartoe een samenhangend inzicht geboden in de ontwikkeling van de exploitatie vanaf de Perspectiefnota 2026 naar de Begroting 2026.

Vertrekpunt voor opstellen Begroting 2026
De basis van de financiële Begroting 2026 is de Perspectiefnota 2026 die de raad op 15 juli 2025 heeft vastgesteld en de financiële effecten vanuit de Meicirculaire 2025 die eerder via een raadsvoorstel zijn gedeeld.

Van Perspectiefnota 2026 naar Begroting 2026
Na het opstellen van de Perspectiefnota 2026 hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan die effect hebben op het meerjarig financieel perspectief. Een deel van de ontwikkelingen zijn ontstaan vanuit (technische) ontwikkelingen met een autonoom karakter, zoals:

1. Correcties na Perspectiefnota 2026
   Bepaalde budgetten hebben een einddatum of een fluctuerend jaarpatroon. Hier is in de opvoer van de PPN over de laatste jaarschijf onvoldoende technisch op gecorrigeerd. Dit zorgt voor een aanpassing van € 305.000 positief voor het jaar 2029.
2. Raadsvoorstel Meicirculaire 2025
   Het financieel effect vanuit de Meicirculaire 2025 is op 23 september als hamerstuk in de raad en is conform verwerkt.
3. Vastgestelde moties bij de Perspectiefnota 2026
   Dit betreft de moties M13a Scootmobiel; M19 Speelplekken en M27 Rekenkamer.

Een ander deel is ontstaan vanuit nieuwe ontwikkelingen met effect op het meerjarig financieel perspectief. Deze ontwikkelingen zijn grotendeels geconstateerd bij het opstellen van de Bestuursrapportage 2025. Zij waren niet eerder bekend en dus niet meegenomen in de Perspectiefnota 2026.

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn getoetst of ze onvoorzien, onuitstelbaar en onvermijdbaar zijn. Voor de ontwikkelingen die voldoen aan deze criteria stellen we voor deze te verwerken in de Begroting 2026. Het gaat hierbij om:

1. Afschrijvings- en rentelasten                    € 3.815.000 (V) *
De gewijzigde afschrijvings- en rentelasten zijn het gevolg van de actualisatie van de investeringsplanning 2026-2029. Deze actualisatie zorgt er voor dat afschrijvings- en rentelasten later ingaan waardoor er voordelen ontstaan.

(*Alle bedragen hebben betrekking op jaarschijf 2026, andere jaarschijven kunnen verschillen)

2. Verbonden partijen                         € 682.000 (N)
De mutatie is een samenvoeging van de volgende ontwikkelingen bij verbonden partijen

1. De werkelijke cao-index voor de jeugdzorg valt lager uit dan waar rekening mee is gehouden, € 150.000 (V).
2. Er is rekening gehouden met een groei van jeugdhulp en met de (lokale) ombuigingen n.a.v. het verbeterprogramma Jeugdhulp. Daartegenover zijn meegenomen extra inkomsten jeugdhulp, in lijn met de uitspraken van commissie Van Ark € 701.000 (N).
3. De ontvangen begroting van GR Sociaal valt lager uit dan verwacht. Mede als gevolg van het uitvoeren van de bestuurlijke opdracht binnen GR Sociaal, € 1.090.000 (V).
4. Een hoger dan verwachte provisie-inkomst vanuit Gevudo, € 59.000 (V).
5. Een lagere dan verwachte uitkering van Evides door aanpassing van interne dekkingsregels, € 280.000 (N).
6. Na ontvangst van de halfjaar cijfers van Stedin is de verwachte dividend uitkering bijgesteld, € 1.000.000 (N).

3. Vastgoed verkopen                       € 881.000 (V)
Deze mutatie ontstaat doordat de verkoop van panden een jaar later plaatsvindt dan verwacht. Deze fasering in de tijd (schuiven van 2025 naar 2026) zorgt voor een eenmalige netto boekwinst.

4. Areaal uitbreiding
Door uitbreiding van het areaal, wordt een stijging verwacht van de belastingopbrengsten op woningen. Door het ontbreken van exacte realisatie worden de opbrengsten van 2026 toevoegt aan de algemene reserve. Vanaf 2027 wordt de verhoogde opbrengst toegevoegd aan het resultaat.

5. Wettelijke verhoging raadsvergoeding               € 90.000 (N)
Het ministerie van BZK heeft afgelopen maart aangegeven dat een verhoging van raadsvergoeding benodigd is vanaf januari 2025. Deze verhoging is van toepassing is voor alle raadsleden die de AOW gerechtigde leeftijd nog niet hebben bereikt.

6. Ondersteuning gemeenteraad na verkiezingen 2026         € 131.000 (N)
Eens in de vier jaar is extra budget benodigd om na de gemeenteraadsverkiezingen afscheid te kunnen nemen van vertrekkende raadsleden en de nieuwgekozen raadsleden te introduceren, begeleiden en opleidingen aan te bieden.

7. Vennootschapsbelasting                     € 70.000 (N)
Als gevolg van de hogere opbrengsten uit ondernemersactiviteiten, moeten we meer belasting betalen.

8. Arbo-maatregelen                        € 350.000 (N)
Afgelopen jaren is de inzet van Arbo-maatregelen van de gemeente toegenomen. Deze toename zorgt ervoor dat het huidige budget ontoereikend is om de maatregelen te kunnen bekostigen.

9. Overhead toerekening                     € 315.000 (V)
Door een zuivere toerekening is er een groter deel overhead toe te rekenen aan het product riolering. Mede door maximaal 100% kostendekkendheid binnen het product en een financieel gesloten systeem, zorgt deze toerekening tot een voordeel in de begroting.

10. Toegerekende rentebaten Programma's en projecten           € 500.000 (N)
Onderdeel van de vernieuwde financiële spelregel kostentoerekening, is het overgaan naar een zuivere toerekening van kosten en opbrengsten bij programma's en projecten. Op deze manier wordt er meer transparantie gegeven aan werkelijke kosten en opbrengsten van een programma en of project. Voorgesteld wordt hiervoor een stelpost op te nemen voor toe te rekenen rentebaten. Om in aanmerking te komen tot toegerekende rentebaten moet er minimaal voldaan worden aan de volgende uitgangspunten:

• Het gaat om zuivere toerekening, van zowel de (rente)baten als de relevante kosten (onder andere personeel en overhead).
• Het toerekenen naar projecten zal om een substantiële opbrengst moeten gaan om doelmatig te zijn.
• De verwachte cumulatieve rentebaat is minimaal € 100.000 over de hele looptijd of jaarlijks € 50.000.

11. Terugplaatsen onttrekking Algemene Reserve bij Meicirculaire       € 1.348.000 (N)
In het raadsvoorstel Meicirculaire is voorgesteld het nadeel 2026 te dekken vanuit de algemene reserve om tekorten te voorkomen. Nu de jaarschijf 2026 voordelig sluit is de dekking vanuit de reserve niet meer nodig.

12. Personeelsbegroting (vrijval meerjarige inverdienopgave)      € 1.700.000,- (N)
Vanaf het laatste kwartaal 2023 zijn we gestart met het programma Fundament op orde. Doel van dit programma is om meer in control te komen op onze, met name, financiële processen. Een onderdeel hiervan is het op orde brengen van onze totale personeelsbegroting omdat we al enige jaren diverse verschillen hebben. De personeelsbegroting bestaat uit diverse onderdelen die per onderdeel helemaal zijn doorgelicht en geanalyseerd, waaronder de begrotingspost 'genereren van inkomsten door detacheringen en werken voor andere organisaties'. Een omvangrijke klus die ten tijde van de Perspectiefnota 2026 nog niet gereed was.
Deze geraamde detacheringsopbrengst ontstond ruim 10 jaar geleden uit diverse taakstellingen, die we invulden door personeel te detacheren bij andere organisaties (o.a. regionaal). Bij de reorganisatie van 2018 is toentertijd de omvang van deze begrotingspost bepaald op € 4,0 miljoen. Uit analyse blijkt nu dat het realiseren van deze omvang de afgelopen jaren niet haalbaar was. Dit komt doordat we, vanaf 2018 tot 2022, steeds minder personeel detacheerden in de regio door afnemende vraag. Deze medewerkers zijn in die periode ingezet voor werkzaamheden voor nieuwe ambities en taken. We concluderen dat we € 1,7 miljoen, vanaf 2025, niet kunnen terugverdienen door detacheringen en werken voor andere organisaties. Door onvoldoende monitoring op onze personeelskosten de afgelopen jaren is pas nu dit inzicht ontstaan. We stellen voor dit structureel af te boeken in de begroting. Voor het jaar 2025 nemen we dit mee als afwijking in de Bestuursrapportage 2025. 

Na het opstellen van de Perspectiefnota 2026 is naar voren gekomen dat het huidige investeringskrediet voor het vervangen van de audio visuele installatie van € 160.000 is niet toereikend door prijsstijgingen en veranderde functionaliteiten. Om deze reden vragen wij het krediet in 2026 op te hogen met € 140.000 tot een totaal krediet van € 300.000. De afschrijvings- en rentelasten stijgen vanaf 2027, structureel met ca. € 17.000 per jaar. Dekking van deze kapitaalslasten komt ten laste van het begrotingsresultaat 2026 en verder.

Geactualiseerd financieel perspectief Begroting 2026
De hierboven genoemde ontwikkelingen zorgen ervoor dat het financieel perspectief volgens onderstaande tabel wijzigt. Voor het begrotingsjaar 2026 is er sprake van een sluitende begroting. In 2026 is sprake van een positiever perspectief ten opzichte van de Perspectiefnota 2026. Het nieuwe financiële perspectief ziet er dan als volgt uit: